تئوری چهارم سیاست
مولف: الكساندر دوگين

تئوری چهارم سیاست / مولف: الكساندر دوگين

در باب مساله هویت در روسیه امروز، سخن فراوان است و صاحبان آراء و نظریات مختلف، دیدگاه های خاصی را در این زمینه نمایندگی می نمایند.

غرب گرایان، روس گرایان ملی گرا و طرفداران نظریه اوراسیاگرایی را می توان به عنوان سه نحله اصلی در دسته بندی تفکرات و نظریات هویتی روسیه امروز لحاظ نمود.

کتابی که ترجمه آن تقدیم شما می شود، اثر یکی از برجسته ترین نمایندگان و نظریه پردازان اوراسیاگرای روسیه است که با وضع تئوری اوراسیاگرایی جدید ،ضمن وارد کردن جدی ترین انتقادهای فلسفی، جامعه شناختی و معرفتی به آموزه های مدرنیسم، غرب گرایی و جهانی سازی، به تعریف مولفه های خاص هویتی برای روسیه می پردازد که در جای خود قابل توجه و شایان تامل است.

الکساندر دوگین، سخت دلبسته سنت اسلاوی و کلیسای ارتدوکس روسیه است و به نقش محوری این عنصر هویتی/ تاریخی در شکل دهی مبانی هویتی روسیه اعتقادی ویژه دارد.

با تبعیت از فلاسفه سنت گرای معاصر، در تداوم نگاه ویژه مارتین هایدگر، مدرنیسم و تمامی جلوه های آن را به نوعی تظاهر و تبلور دوری آدمی از اصل و منشاء خود دانسته، و بازگشت به ارزش های اخلاقی و معرفتی مشرق زمین را برای روسیه که در ملتقای دو فرهنگ و تمدن ایستاده است، تنها راه برون رفت از بحران های اخلاقی، معنوی و هویتی جاری در مغرب زمین می داند.

استشهادات مکرر دوگین به آراء سهروردی و فلسفه اشراق - که نشان از توجه وی به متفکران اسلامی و آموزه های فلسفی بزرگان حکمت ایرانی دارد - شاکله تئوری وی را برای خواننده ایرانی آشنا و علاقمند به تفکرات و اندیشه های فلسفی، و به ویژه علاقمندان فلسفه اشراق جالب توجه می-سازد.

در فرازهایی از کتاب، آراء و اندیشه های دوگین شمایی شدیدا روس گرا و متعصبانه به

خود می گیرد و در این راستا بعضا به تصویرسازی ای رویایی، ایده آل و قدری دور از واقعیات تاریخی از هویت و شاکله تمدن روسی منجر می شود.

خواننده متفطن و آگاه،خود قطعا این بزرگنمایی جانبدارانه را در خواهد یافت و با گذراندن آن از ذهن وقاد و

پالایشگر خود، به درکی واقع بینانه از جان کلام این فیلسوف و نظریه پرداز روسیه امروز نائل خواهد شد.

اگر بر این نظر باشیم که نسل متفکران روس، هنوز منقرض نشده و هستند اندیشمندانی که شایسته نامیده شدن به این عنوان باشند، بی تردید الکساندر دوگین یکی از آن هاست.

گامی که به دلایل متعدد، از ملزومات برنهادن مبانی ای استوار برای روسیه شناسی شایسته در کشورمان محسوب می شود.

امیدوارم این اثر در معرفی بهتر فضای فکری و فرهنگی روسیه امروز برای مراکز تحقیقاتی و اهل پژوهش و قلم مفید و موثر باشد.

تئوري چهارم سياست نمي تواند خود به خود در اختيار ما قرار گيرد.

اين تئوري مي تواند ايجاد شود و يا اين که به وجود نيايد.

پيش فرض ايجاد آن مي تواند مخالفت باشد: مخالفت با پساليبراليسم به عنوان يک شيوه و عملکرد عمومي.

و همچنين مخالفت با جهاني شدن، پسامدرنيته، پايان تاريخ، وضع موجود و توسعه جبري جريانات

اساسي تمدن گرايانه در سرآغاز قرن بيست و يکم.

وضع موجود و ايستادگي و جبر هيچ تئوري سياسي اي را متصور نمي شوند.

اين دنياي جهان شمول فقط بايد با قوانين اقتصادي و اخلاقيات کلي و همگاني حقوق بشر اداره شود.

همه تصميمات سياسي جاي خود را به تصميمات فني مي دهند.

تکنولوژي و فناوري جانشين همه چيز مي شوند (آلن دو بنوآ، فيلسوف فرانسوي اين روند را "مديريت و نظارت" مي نامد).

مديران و متخصصان فن که به امر تدارک و آماده سازي اداره و کنترل اين دنياي عظيم مي پردازند، به جاي سياستمداراني که تصميمات تاريخي مي-گيرند، مي نشينند.

توده هاي مردم با يک توده واحد اشيا شخصي برابر مي شوند.

به همين دليل، واقعيت پساليبراليسم به طور مستقيم و بي درنگ سياست را به سوي فناي کامل پيش مي برد.

مي توانند اظهار مخالفت کنند که وقتي ليبرال ها سخن از پايان ايدئولوژي به ميان مي آورند، دروغ مي گويند (بحث و جدل من هم با فيلسوف زينووييف بر سر همين قضيه است).

و آن ها در حقيقت به ايدئولوژي خود وفادار مانده و تنها از حق موجوديت ديگر ايدئولوژي ها مي گذرند.

اما وضعيت اين گونه هم نيست. وقتي ليبراليسم از جهت گيري آرماني و مسلکي به تنها مضمون جوهر و ذات اجتماعي و تکنولوژيکي تبديل مي شود.

اين ديگر "ايدئولوژي" نيست، بلکه واقعيت ذاتي و عيني است، اين نظم عيني آن چيزهايي است که بحث بر سر آن ها نه تنها سخت و دشوار، بلکه عبث و بيهوده است.

ليبراليسم در عصر پسامدرن از ذاتي بودن به عينيت گذر مي کند و اين امر در آينده منجر به جايگزيني واقعيت با فرضيات و دنياي مجازي مي گردد.

تئوري چهارم سياست جايگزين پساليبراليسم تصور مي شود، اما نه به صورت يک جهت گيري آرماني در ارتباط با جهت گيري آرماني ديگر، بلکه به عنوان

انديشه اي که در برابر جسميت و ذات قرار مي گيرد؛ به عنوان امکاني براي برخورد با واقعيت، و نيز به عنوان آنچه که وجود ندارد اما بر چيزي که مدت هاست موجوديت يافته، مي تازد.

در ضمن تئوري چهارم سياست نمي تواند ادامه اي بر تئوري هاي سياسي دوم و سوم باشد.

پايان فاشيسم هم مانند پايان کمونيسم، تنها يک سوءتفاهم اتفاقي نبود، بلکه ابزار بيان منطق کاملا روشن و آشکار تاريخ بود.

آن ها روح مدرنيته را به مبارزه طلبيدند و فاشيسم تقريبا به طور آشکار، و کمونيسم در خفا و به طور نهاني بازنده شدند (براي مطالعه بيشتر به

بررسي دوران شوروي به عنوان پيامد خاص "فرجام شناسانه" جامعه سنتي به آثار آگورسکي يا کارا مورزا مراجعه نماييد).

بنابراين مبارزه با تغييرشکل و دگرگوني پسامدرنيستي ليبراليسم به پسامدرن و گلوباليسم بايد از نظر کيفي به گونه اي ديگر باشد و بر اصول

جديد استوار گردد و استراتژي هاي نويني را پيش بکشد.

به هر حال، نقطه آغازين اين ايدئولوژي، امکان پذير است، اما قابل تضمين نيست، مصيبت به

بار نمي-آورد، از پيش تعريف شده نيست، از اراده آزاد انسان و روح او نشأت گرفته و نه از جريانات فاقد شخصيت تاريخي، و اين نقطه آغازين همانا نفي ماهيت پسامدرن است.

اما اين ماهيت امري کاملا نو و جديد است که قبلا نامشخص بوده و فقط از روي حس و بصيرت و به شکل ناقص و چند پاره در مراحل پيشين تاريخ و مبارزه ايدئولوژيکي آن را حدس زده اند.

فهرست مطالب

مقدمه

پيشگفتار: تئوري چهارم سياست: بودن يا نبودن؟

فصل اول: درآمدي بر تئوري چهارم سياست

بخش اول- تئوري چهارم سياست

فصل دوم: پايان ايدئولوژي هاي کلاسيک و دگرديسي آن

بخش دوم- ليبراليسم و دگرگوني آن

بخش سوم- دموکراسي: مقدس است يا غير مذهبي (سکولار)؟

بخش چهارم- استحاله ايدئولوژي هاي چپ در قرن بيست و يکم

بخش پنجم- محافظه کاري چيست؟

بخش ششم- محافظه کاري به عنوان پروژه و اپيستم

فصل سوم: بافت ژئوپليتيکي قرن بيست و يکم: تمدن و امپراتوري

بخش هفتم- غرب و ستيزه جويي آن